19 haalbare tips om energiezuiniger te koken

1. Kook spaarzamer op inductie

Op inductie kook je veel zuiniger. Met een inductiekookplaat verbruik je gemiddeld 175 kWh per jaar, terwijl je met een keramische kookplaat gemiddeld aan 225 kWh per jaar zit.

2. Restjes opwarmen in de microgolfoven of in de oven?

Wat is nu de zuinigste manier om een restje op te warmen? Het antwoord is de microgolfoven. Daarmee verbruik je ongeveer 50% minder energie. Om water op te warmen, is het interessanter om een waterkoker te gebruiken want die slaat automatisch af wanneer het water het kookpunt bereikt. Zo verspil je geen seconde te veel aan energie.

3. Haal je snelkookpan of slowcooker boven

Heb je een snelkookpan in huis? Dat loont! Het is de ideale manier om sauzen, soepen en stoofpotten te bereiden. Dankzij zo’n snelkookpan verspil je gemiddeld 50% tot 70% minder tijd én energie. Wist je bovendien dat je ingrediënten hun smaak en vitaminen beter behouden dan in een doorsnee kookpot?

Hetzelfde geldt trouwens voor een slowcooker of ‘crock pot’: deze toestellen verbruiken veel minder energie dan een traditioneel kookvuur, al moet je hier wel rekening houden met de langere bereidingstijd.

4. Verleng de levensduur en het rendement van je keukenapparaten

Toestellen met energielabel A+++ zijn de zuinigste keuze op de markt. Wie zijn keukenapparaten goed onderhoudt, wordt bovendien extra beloond. Zo verleng je de levensduur en het rendement van je toestellen.

5. Een ijsvrije diepvriezer koelt beter

Hoe vaak maak jij de diepvriezer volledig ijsvrij? Overtollig ijs heeft een negatieve invloed op de koeling.

6. De efficiëntste manier om voedsel te ontdooien

Haal je een stuk vlees, vis of groenten uit de diepvriezer om te ontdooien? Leg je bevroren voedingswaren op een bord in de koelkast. Deze manier is niet alleen voedselveilig, maar ook energiezuinig want het ijskoude ingrediënt geeft koelte af waardoor je koelkast tijdelijk minder hard moet werken om op temperatuur te blijven.

7. En wat met warme restjes in de koelkast bewaren?

De omgekeerde redenering is logischerwijs dat je warme restjes eerst laat afkoelen op het aanrecht en daarna pas koel zet in de frigo. Zo hoeft je koelkast geen energie te verspillen aan extra koeling.

8. Check de bodem van je potten en pannen

Zeker als je kookpotten en -pannen al een tijdje meegaan, is het aangeraden om de bodem te checken: is de bodem mooi plat? Een oneffen of bolle bodem zorgt voor energieverlies. In een pan of pot die niet voor de volle 100% contact maakt met de kookplaat zullen je ingrediënten minder gelijkmatig en minder snel garen.

9. Op elk potje past een energiezuinig dekseltje

Zet altijd het deksel op de pan of pot wanneer je water aan de kook brengt of een stoofgerecht zachtjes laat sudderen. Zo blijft de warmte beter in de pan en verbruik je 2 tot 3 keer minder energie.

10. Match het volume van je bereiding met de kookpot

Neem een pan of pot uit de kast die past bij de hoeveelheid en het volume van je ingrediënten. Bak je één kipfilet? Neem dan een kleine pan uit de kast. Maak je gehaktballetjes voor de hele familie? Dan is een grote pan wel efficiënt.

11. Match de kookpot met je kookplaat

Analoog met tip 10 kies je best ook altijd een pan die past bij de grootte van de kookplaat. Een kleine pan op een grote kookplaat of een grote pot op de kleinste kookpit staat gelijk aan energieverspilling.

Kook je op gas? Let er dan op dat de gasvlam altijd onder de pan blijft, anders gaat er veel warmte verloren.

12. Kies wat vaker voor eenpansgerechten

Gerechten waarbij alle ingrediënten samen in de pan of pot kunnen, zijn niet alleen lekker en handig om te maken. Eénpansgerechten besparen ook energie. Denk aan ovenschotels, quiche, pizza of soep waarvoor je maar één vuur of keukenapparaat (vaak de oven) nodig hebt. Je kan ook wokken. Roerbakgerechten zijn de beste en gezondste keuze om snel en dus energiezuinig een maaltijd te bereiden. Nog een voordeel: je hebt minder afwas!

13. Zacht vuur, zacht verbruik

De knop of teller van je kookvuur een paar tikjes naar beneden doen, scheelt heel wat.

Koken op een zacht of middelhoog vuur in plaats van een hoog vuur is tot 60% zuiniger. Als je water aan de kook brengt, kan je starten op een hoog vuur. Eens het water opborrelt, draai je de knop omlaag en kan je het verder laten koken op een lager energiepeil.

Voor sommige bereidingen – denk aan gekookte eieren, groenten, pasta of aardappelen – kan je het vuur al uitschakelen enkele minuten voor de bereidingstijd om is. De ingrediënten zullen nagaren in het warme water of via de restwarmte die de kookplaat nog afgeeft. Hetzelfde geldt voor je frituurpan. Je kan de friteuse gerust al enkele minuten voor het einde van de baktijd uitzetten zonder risico op slappe frieten.

14. Heteluchtstand for the win

Wie graag en vaak de oven gebruikt, weet maar beter dat de heteluchtstand minder verbruikt dan de conventionele boven-onderwarmte. Hoe dat komt? Een heteluchtoven is sneller op temperatuur en heeft een betere warmteverspreiding. Fan van een krokant kaaskorstje? Wij ook! Helaas is de grillfunctie van je oven nog de grootste energieverslinder. Gebruik ‘m dus enkel als het echt nodig is (of wanneer je goesting in dat kaaskorstje heel groot is) en zo kort mogelijk.

Nog een paar energiezuinige oventips:

• Gebruik de voorverwarmtijd ook als kooktijd. Dat zijn weer aantal minuten gewonnen.
• Laat de ovendeur toe. Het is soms verleidelijk om even polshoogte te nemen in de oven tijdens de bereiding, maar dit zorgt voor veel warmteverlies, en dus extra energieverspilling.
• Combineer meerdere gerechten in één ovenbeurt. Bak je een quiche of een pizza? Gebruik de andere ovenplaat dan om koekjes de bakken of rooster meteen al wat groenten voor de volgende dag. Op die manier draait je oven minder uren voor hetzelfde resultaat. Win-win!

15. Minder water gebruiken

Elke centiliter helpt. Gebruik dus gerust wat minder water om je groenten, aardappelen, etc. gaar te koken. Hetzelfde geldt trouwens voor de afwas. Je gootsteen hoeft niet bijna helemaal gevuld te zijn.

16. Met de hand afwassen of de vaatwasser laten draaien?

Over afwassen gesproken: wist je dat een vaatwasser minder energie, water en afwasmiddel verbruikt dan een gemiddelde afwasbeurt met de hand? De voorwaarde is wel dat je de vaatwasser pas laat draaien als die volledig gevuld is én dat je borden en bestek niet op voorhand afspoelt onder de kraan. Ook goed om weten is dat het eco-programma zuiniger is dan bijvoorbeeld een kort programma. Een vaatwasser met eco-functie draait langer, maar op een iets lagere temperatuur (50°), en dat is een pak spaarzamer.

17. Een schone dampkap vreet minder energie

Een dampkap verspeelt flink wat energie, maar soms is het gewoon nodig om te voorkomen dat je ramen aandampen of je hele huis naar vis ruikt. Als je verwarming niet aanstaat – zeker wanneer je snel iets opwarmt – kan je ook overwegen om even een deur of raam open te zetten. Gebruik je dampkap liefst ook op de laagste stand, op volle toeren is meestal niet nodig. Last but not least: reinig regelmatig de filter van je dampkap. Een schone filter verbruikt namelijk veel minder.

18. Beperk je voedselafval

Veel schillen, steeltjes, stronken van groenten en fruit kan je mee opeten of opnieuw verwerken. Denk aan aardappelen in de schil (in plaats van geschild), appelen en peren die je niet hoeft te schillen, de steel van een broccoli of bloemkool en de steeltjes van een bussel verse, groene kruiden. Ook die kan je meekoken en opeten, verwerken in soepen en sauzen of gebruiken om bouillon van te trekken.

19. Meten is weten

Het klinkt zo evident, en toch geven we het nog eens graag mee: kook niet meer dan nodig. Door pasta of rijst zorgvuldig af te wegen voorkom je dat je veel te veel klaarmaakt en dat de overschotjes een paar dagen later misschien toch gewoon in de vuilbak belanden.